Rodzaje win dzieli się według ich barwy, pochodzenia, zawartości alkoholu, a nawet sposobu konsumpcji. Podział win jest kwestią dość skomplikowaną i nawet jeżeli uważasz się za prawdziwego znawcę tego trunku, możesz mieć z nim problem. W tym artykule opiszemy nie tylko gatunki win, ale również przybliżymy proces produkcji wina, sposób podania i szkło, w którym w pełni rozwinie swój aromat.
Historia wina
Zanim przejdziemy do podziału win, w pierwszej kolejności przybliżymy historię tego trunku. Historia wina sięga starożytnego Rzymu. Sama jego nazwa pochodzi z łacińskiego vinum, które może wywodzić się od prawdopodobnie od vena, które oznacza sok z nieznanej rośliny o odurzających właściwościach. Uprawa winorośli na świecie obejmowała zachodniej części basenu Morza Śródziemnego, a wraz z kolejnymi podbojami Starożytnych Greków i Rzymian — winorośle wędrowały po kolejnych zakątkach świata. W ten sposób zawitały do Niemiec, Francji, czy Hiszpanii. Z kolei pojawienie się winorośli winnych do Grecji prawdopodobnie odbyło się za pośrednictwem fenickich handlarzy. Zapiski dotyczące wina można znaleźć nawet w Starym Testamencie (Noe zakładał winnice w górzystym terenie Ararat).
Pomijając jednak aspekty geograficzne, ciekawostką jest to, że czerwone wino od zawsze było utożsamiane ze sferą mistyczną. Stąd zresztą do dziś wykorzystywane jest w obrzędach religijnych. Spożywanie wina ma również ogromne znaczenie kulturowe. Jego smak i kolor zachwalali starożytni poeci, a obecnie — dobrej jakości wino jest jednym z ważniejszych towarów eksportowych wielu krajów.
Obecnie wino, mimo że jest nadal uznawane za alkohol szlachetny, nie kojarzy się już tak bardzo z zamożnością, jak dawniej. Współcześni producenci wina mogą poszczycić się bardzo szeroką ofertą trunków na każdą kieszeń. To dlatego, będąc w sklepie z winami, możesz wybierać wina typowo stołowe, jak i te przeznaczone dla wytrawnych smakoszy.
Ogólne rodzaje wina — wytrawne, półwytrawne, słodkie itp.
Rodzaje win dzieli się według zawartości cukru. Wina wytrawne mają go najmniej (do 1,5%), półwytrawne od 2 do 4% cukru, półsłodkie i słodkie zawierać mogą od 8 do 16% cukru.
- Wina wytrawne i półwytrawne nazywane są również stołowymi. Spożywa się je do obiadu, kolacji i innych potraw.
- Wina bardzo słodkie, gęste i mocne to tzw. wina likierowe, które dobrze smakują do podawanych deserów.
- Natomiast lżejsze wina deserowe (słodkie i półsłodkie) podaje się po daniu głównym — do deseru, lodów itp.
Rodzaje szczepów wina
Rodzaje win można skategoryzować również według typu szczepu winorośli, które determinują różnicę w smaku. Oczywiście poza odmianą szczepu na docelowy smak wina wpływa także wiele innych czynników: oryginalna receptura winnicy (zwykle ściśle strzeżona i znana tylko nielicznym), czas leżakowania wina i miejsce pochodzenia. Niemniej do jednych z ważniejszych elementów świadczących o smaku wina jest szczep, z którego pochodzi.
Cała światowa produkcja wina opiera się na około 50 szczepach, na które składa się 250 odmian wina. Niektóre źródła podają, że wszystkie szczepy mają wspólnych przodków, którymi były dziko rosnące winogrona porastające niektóre tereny Europy. Wraz z kolejnymi dekadami uprawy, ludzie starali się modyfikować rośliny, co miało wpływ na rozwój coraz to nowych odmian. Zabawa genetyką winorośli była ukierunkowana na zapewnienie im sprzyjających warunków do wzrostu w danej szerokości geograficznej. Susza i ostre słońce, ale też mrozy i silne wiatry — ówcześni rolnicy zajmujący się uprawą winorośli dokładali starań, aby rośliny wykształciły odporność na określone warunki klimatyczne. Z sukcesami! To właśnie dlatego obecnie możesz cieszyć się unikalnym i charakterystycznym smakiem wina z wybranego szczepu.
Rodzaje szczepów win czerwonych
Podczas podjęcia decyzji o wyborze czerwonego wina możesz mieć nie lada zagwozdkę. Procesu zakupowego mogą nie ułatwiać różne rodzaje szczepów wina czerwonego takich jak np. Tempranillo, Mourvedre, Barbera, Tinta Barroca, Grenache, Carignan, Zinfandel, Nebbiolo, Nero d’Avola, Sangiovese, Malbec, czy Corvina. Szerzej opiszemy najpopularniejsze z nich:
- Cabernet Sauvignon – to stosunkowo młoda odmiana winogron, która została wyselekcjonowana w XVIII wieku. Wino ze szczepu Cabernet sauvignon wyróżnia się charakterystycznym lekko kwaskowym, porzeczkowym zapachem z lekkimi aromatami śliwki i czekolady.
- Pinot Noir – to szczep winny pochodzący z Francji, a dokładniej z regionu Burgundii. Ciekawostka jest to, że Pinot Noir wykorzystywano do obrzędów liturgicznych w klasztorach cystersów.
- Merlot – to szczep winorośli wywodzący się z francuskiej miejscowości Bordeaux. Wino ze szczepu Merlot jest bardzo aromatyczne i owocowe. W jego aromacie wyczuwalne są nuty tytoniu, kawy i słodko-gorzkiej lukrecji.
- Gamay – to popularny szczep winogron o bardzo kwiatowym aromacie. Gamay to szczep uprawiany głównie na terenach Burgundii i Beaujolais we Francji. Jego lekki malinowo-truskawkowy smak sprawia, że wina ze szczepu Gamay doskonale pasuje do lekkich dań mięsnych i wędlin.
- Shiraz – winogrona czerwone ze szczepu Shiraz są obecnie uprawiane przede wszystkim na terenach Australii. Wino z winogron Shiraz wyróżnia charakterystyczny, pieprzny posmak. Wina z Shiraz będzie cięższe i ostrzejsze w smaku.
Rodzaje wina białego — popularne szczepy
Białe winogrona najczęściej uprawiane są we Francji, w rejonach Szampanii i Burgundii. Najlepiej smakują schłodzone. Ciekawostką jest to, że szczepów białych jest o wiele mniej niż odmian czerwonych. To między innymi: Pinot blanc, Furmintu, Semillon, Palomino, Gewürztraminer, czy np. Trebbiano. Poza wymienionymi, do najczęściej spotykanych białych szczepów zalicza się na przykład:
- Chardonnay – białe winogrona, które są często bazą do produkcji szampana. To winogrono, z którego tworzy się wina wyraziste i dość ciężkie, ale też lekkie, o lekko brzoskwiniowym posmaku. Wpływ na docelowy smak wina ma między innymi długość leżakowania.
- Sauvignon Blanc – wina z białych odmian winogron Sauvignon Blanc są bardzo orzeźwiające, świeże i aromatyczne. Doskonale współgrają z przystawkami, ale pasują również do dań głównych z ryb, warzyw i białych mięs.
- Riesling – wino z winogron ze szczepu Riesling jest często podawane jako przystawka przed daniem, czyli tzw. aperitif. To szczep szczególnie popularny w Niemczech, USA i Nowej Zelandii.
- Muscat – to bardzo popularny szczep białych winogron, z którego tworzy się często spotykane, słodkie wina. Muscat to szczep idealnie pasujący do win deserowych.
Jak wygląda proces produkcji wina?
Tak naprawdę każda winiarnia ma swój unikalny rytuał produkcji wina. Można jednak uogólnić i przybliżyć ogólny proces technologiczny produkcji wina: białego, czerwonego i różowego.
- W procesie produkcji wina białego fermentuje się moszcz winogron białych oddzielony wcześniej od miazgi.
- W przebiegu produkcji wina czerwonego fermentacji poddaje się samą miazgę winogron.
- Produkcję wina różowego można nazwać hybrydą obu rozwiązań. Przebiegowi fermentacji najpierw poddaje się miazgę, a następnie oddziela się od niej lekko zabarwiony moszcz i poddaje dalszym procesom fermentacji.
Proces produkcji win składa się z następujących etapów: selekcjonowanie owoców winogron, usuwanie szypułek i gniecenie owoców (tworzenie tzw. miazgi), tłoczenie, klarowanie, fermentacja, dekantacja (klarowanie osadu), fermentacja FJM (jabłkowo-mlekowa), kolejna dekantacja, dojrzewanie (od kilku miesięcy do kilku lat), kupażowanie (mieszanie różnych roczników i gatunków win celem poprawy smaku) i… rozlewanie do butelek.
Rodzaje szkła do wina — w czym podać wino?
W domu, przy obiedzie lub kolacji, można nalać wino do dowolnego kieliszka. Jednak prawdziwi smakosze z pewnością potwierdzą, że to, w czym podaje się wino, ma bardzo duży wpływ nie tylko na jego prezencję, ale również docelowy smak.
- Wino czerwone podaje się zwykle w kieliszkach z dużą czaszką, które lekko zwęża się ku górze. Kieliszki do wina czerwonego powinny być wykonane z cienkiego szkła.
- Kieliszki do wina białego wyróżnia nieco mniejsza czaszka i górna część przypominająca rozkwitającego tulipana. Dzięki szerszej, górnej części kieliszka, białe wino w pełni odkrywa swój aromat.
- Kieliszki do wina musującego są wysokie i wąskie.
- Rekomendowane kieliszki do wina różowego będą wyróżniały się niewielką czaszką, smukłym kształtem i niewielką pojemnością.
Jak widać, proces produkcji win, jak i same rodzaje wina są raczej skomplikowane. To właśnie dlatego bardzo dużym zainteresowaniem cieszą się kursy u doświadczonych sommelier, którzy specjalizują się w doradztwie w zakresie dopasowania wina do określonego dania, czy umiejętności rozpoznawania ich walorów sensorycznych (smak, kolor i zapach). Jeżeli chcesz wejść do świata win, przygotuj się na długą podróż po historii, smaku i aromacie. Wraz z czasem nauczysz się rozpoznawać dobre i złe wina, a także jeszcze łatwiej będzie Ci dopasować je do podawanego dania.
